ရွင္ေတာ္ေဂါတမ၏ မဟာဗုဒၶ၀င္အနွစ္ခ်ဳပ္

ရွင္ေတာ္ေဂါတမ၏ မဟာဗုဒၶ၀င္အနွစ္ခ်ဳပ္

(က) ရေသ့ျဖစ္ျခင္း

သုေမဓာရွင္ရေသ့ဘ၀မေရာက္မီ ဘုရားအေလာင္းေတာ္၏ မိဘႏွစ္ပါး လြန္စြာပစၥည္းဥစၥာခ်မ္းသာေပမဲ့ ၄င္းမိဘႏွစ္ပါးေသဆံုးသည့္အခါ ပစၥည္းဥစၥာမ်ား ဘာမွ်ယူမသြားႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လူေတြမွ ေသဆံုးလို႔ ဘာမွ် ပါမသြားႏိုင္တာရွိလွ်င္ ေသဆံုးၿပီးပါေအာင္ ယူသြားႏိုင္တာ ရွိကိုရွိရမယ္လို႔ ေတြးမိၿပီး ပစၥည္းဥစၥာ အားလံုး စြန္႔လႊတ္လွဴဒါန္းၿပီး ရေသ့ဘ၀ေျပာင္း တရားက်င့္ခဲ့သည္။

(ခ) ဆႏၵာဓိပတိ

ဘုရားအေလာင္း သုေမဓာသည္ ဒီပကၤရာဘုရားရွင္ႏွင့္ ေတြ႕ၿပီး နိဗၺာန္သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေပမဲ့ ဒီပကၤရာ ဘုရားရွင္ကဲ့သို႔ သတၱ၀ါမ်ားအား လမ္းၫႊန္ (ကယ္တင္) လိုေသာ ဆႏၵာဓိပတိေၾကာင့္သာလွ်င္ ဘုရားဆုပန္ ေလသည္။ (ကိုယ့္အတြက္မၾကည့္၊ အမ်ားအက်ဳိးအတြက္သာ ေဆာင္ရြက္လိုေသာ ဆႏၵာဓိပတိသည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ေက်းဇူးေတာ္ျဖစ္ေပသည္။)

(ဂ) ဗ်ာဒိတ္ယူျခင္း

ယခုမ်က္ေမွာက္ေနဆဲ ကမၻာမတိုင္မီ အေရွ႕ေလးသေခ်ၤႏွင့္ကမၻာတစ္သိန္းအစ ဒီပကၤရာဘုရားရွင္၏ ေျခေတာ္ရင္း၌ သုေမဓာရွင္ရေသ့ဘ၀မွစၿပီး ဘုရားဆုပန္ ဗ်ာဒိတ္ယူခဲ့သည္။ (တစ္ကမၻာသည္ မေရတြက္ႏိုင္ ေအာင္ၾကာလွၿပီး အသေခ်ၤတစ္ခုသည္ တစ္၏ေနာက္မွ သုညေပါင္း တစ္ရာ့ေလးဆယ္ရွိသည္)။

(ဃ) ပါရမီ (ဆယ္ပါး - အျပားသံုးဆယ္)

   1. ဒါန (ဒါ) = ေပးလွဴျခင္း
   2. သီလ (သီ) = ကိုယ္ႏႈတ္ေစာင့္ထိန္းျခင္း
   3. ေနကၡမၼ (ေတာ) = ကိေလသာေတာမွထြက္ျခင္း
   4. ပညာ (ပ) = အေၾကာင္းအက်ဳိး ဆင္ျခင္ထိုးထြင္းသိျခင္း
   5. ၀ီရိယ (အား) = အားစိုက္ႀကိဳးစား လံု႔လရွိျခင္း
   6. ခႏၲီ (ခံ) = သည္းခံျခင္း
   7. သစၥာ (ေျဖာင့္) = ေျဖာင့္မတ္/မွန္ကန္ျခင္း
   8. အဓိ႒ာန္ (႒ာန္) = အဓိ႒ာန္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ျပတ္သားေသာဆႏၵ
   9. ေမတၱာ (ပြား) = စင္ၾကယ္ေသာခ်စ္ျခင္း
  10. ဥေပကၡာ (လစ္လ်ဴ) = လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း/အသင့္အားျဖင့္ ႐ႈျခင္း

မူလပါရမီ (၁၀) ပါး

(ပိုင္ဆိုင္စည္းစိမ္အားလံုးႏွင့္ ဇနီး၊ သား၊ သမီးပါမက်န္ျဖည့္ျခင္း)
[ျပင္ဆင္ရန္​] ဥပပါရမီ (၁၀) ပါး

(စည္းစိမ္ + ဇနီး၊ သားသမီးအျပင္ မိမိခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း ပါျဖည့္ျခင္း)
[ျပင္ဆင္ရန္​] ပရမတၳပါရမီ (၁၀) ပါး

(အသက္ကိုပါမက်န္ ျဖည့္ျခင္း)

(င) ပါရမီျဖည့္ပံု

   1. ၾကာျမင့္လွစြာေသာအခ်ိန္
   2. မရပ္မနား
   3. ခ်န္မထားဘဲ
   4. ႐ို႐ိုေသေသ
   5. ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီးျဖည့္

(စ) တိတိက်က်ေသေသခ်ာခ်ာပြင့္ေတာ္မူျခင္း

(၁) ပါရမီျဖည့္တာ တိက်ေသခ်ာ

(၂) ေမြးဖြား ႏွစ္၊ လ၊ ရက္ (မဟာသကၠရာဇ္ - ၆၈၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔)

(၃) မိဘႏွစ္ပါး (သုေဒၶါဒနမင္းႀကီး ႏွင့္ မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီ)

(၄) ေမြးဖြားေနရာ (အိႏၵိယ ႏွင့္ နီေပါနယ္စပ္အနီး၊ နီေပါႏိုင္ငံပိုင္ လုမၺနီဥယ်ာဥ္)

(၅) လူသားအစစ္ျဖစ္ျခင္း

(၆) ေမြးေမြးျခင္းဘုရားမျဖစ္ ၊ က်င့္ၿပီးမွျဖစ္ (က်င့္စဥ္အားလံုး တိက်ေသခ်ာျပထားသည္။)

(၇) ဘုရားျဖစ္ေသာရက္ တိက်ေသခ်ာ (မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔)

(၈) ဘုရားပြင့္သည့္ေနရာ (ဗုဒၶဂါယာ)

ဗုဒၶႏွင့္ဆိုင္ေသာေန႔မ်ား
ကဆုန္လျပည့္ (၅) ေန႔

(၁) ဗ်ာဒိတ္ယူသည့္ေန႔ = ေလး သေခ်ၤကမၻာတစ္သိန္း အစ ကဆုန္လျပည့္ေန႔။

(၂) ဘုရားေမြးသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၆၈၊ ကဆုန္လျပည့္ (ေသာၾကာေန႔)

(၃) ဘုရားျဖစ္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶဟူူးေန႔)

(၄) ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္းေဟာသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၄၊ ကဆုန္လျပည့္႔

(၅) ပရိနိဗၺာန္စံသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၄၈၊ ကဆုန္လျပည့္ (အဂၤါေန႔)

(ကဆုန္လျပည့္၊ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲ က်င္းပရျခင္း အထိမ္းအမွတ္သည္ ဘုရား၏ ပရိေဘာဂေစတီ ကို စုေပါင္းပူေဇာ္ၿပီး ေညာင္ပင္အသက္ရွည္ စိမ္းလန္းစိုေျပသကဲ့သို႔သာ သနာေတာ္ သန္႔ရွင္း၊ တည္တံ့၊ ပြားမ်ား ႏိုင္ရန္)

၀ါဆိုလျပည့္ (၅) ေန႔

(၁) ပဋိသေႏၶတည္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၆၇၊ ၀ါဆိုလျပည့္ (ၾကာသပေတးေန႔)

(၂) ေတာထြက္သည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၉၇၊ ၀ါဆိုလျပည့္ (တနလၤာေန႔)

(၃) ဓမၼစၾကာတရားဦး = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ၀ါဆိုလျပည့္ (စေနေန႔)

(၄) ေသာတာပန္လူသား စေပၚသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ၀ါဆိုလျပည့္ (စေနေန႔)

(၅) သံဃာရတနာစေပၚသည့္ေန႔ = မဟာသကၠရာဇ္ - ၁၀၃၊ ၀ါဆိုလျပည့္ (စေနေန႔)

(သာသနာ၀င္မ်ားသည္ ၀ါဆိုလျပည့္ေန႔၏ အဓိပၸယ္ကို ေလးေလးနက္နက္ နားလည္သင့္ေပသည္။)


သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔

   1. ဘုရားရွင္သည္ မယ္ေတာ္မိနတ္သားအား ၀ါတြင္းသံုးလလံုးအဘိဓမၼာတရား ေဟာၾကားျခင္း
   2. မိဘအားေက်းဇူးဆပ္အၿပီး လူ႕ျပည္ဆင္းစဥ္ လူသားမ်ားဆီမီးျဖင့္ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ျခင္းကို အစြဲျပဳၿပီး မီးျဖင့္ ကန္ေတာ့ၾကသည္။ ဗုဒၶအလိုေတာ္က်မွာ

    * အဘိဓမၼာတရားေတာ္ ျပန္႔ပြားနားလည္ေအာင္လုပ္ရန္
    * မိဘႏွင့္ေက်းဇူးရွင္မ်ားကို ေက်းဇူးဆပ္ကန္ေတာ့ရန္

(လြန္ကဲေသာ မီးထြန္းျခင္း၊ ဥပမာ - အိမ္သာမက်န္ ႏွင့္ ေဗ်ာက္အိုးႏွင့္ မီး႐ွဴးမီးပန္းမ်ားေဖာက္ၾကျခင္းသည္ မိမိတို႔၏ ထံုးတမ္းအစဥ္အလာအရ လုပ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။)
[ျပင္ဆင္ရန္​] တပို႔တြဲလျပည့္ေန႔

ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္၊ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္းတိုက္၌ ရဟႏၲာေပါင္း ၁၂၅၀ တက္ေရာက္ေသာ ‘ပထမသံဃသႏၷိပါတ’ ပထမဆံုးသံဃာ့အစည္းအေ၀းက်င္းပၿပီး ဘုရားအဆူဆူ ဆံုးမစကား ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္ ခ်ီးျမႇင့္ေသာေန႔ျဖစ္ၿပီး လက်္ာရံ အဂၢသာ၀က အရွင္သာရိပုတၱရာႏွင့္ လက္၀ဲရံ အဂၢသာ၀က အရွင္ေမာဂၢလာန္တို႔အား ရာထူးအပ္ႏွင္း ေသာေန႔ျဖစ္သည္။
[ျပင္ဆင္ရန္​] ၾသ၀ါဒပါတိေမာက္

အႏွစ္ခ်ဳပ္မွာ -

(၁) လြန္စြာ ခ်ဳပ္တည္းျခင္းတည္းဟူေသာ သည္းခံျခင္းသည္ အလြန္ျမင့္ျမတ္ေသာ အက်င့္ေပတည္း။

(၂) မိမိစိတ္ကို သန္႔ရွင္းျဖဴစင္ေစရာ၏။

(၃) ထူးျမတ္ေသာအက်င့္၌ လြန္စြာအားထုတ္ရာ၏။
[ျပင္ဆင္ရန္​] ဓမၼစၾကာတရားေတာ္

ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ (၂၉)ႏွစ္ထိ ကာမဂုဏ္အာ႐ံုတို႔ျဖင့္ ေပ်ာ္ပါးေနခဲ့ေသာ ‘ကာမသုခလႅ’ိကာႏု ေယာဂလက္ယာစြန္းေရာက္ေနစဥ္ ေလာဘကိုသာ ျဖစ္ေစၿပီး၊ (၂၉) ႏွစ္မွ (၃၅) ႏွစ္အထိ (၆) ႏွစ္လံုးလံုး ခႏၶာကုိယ္ကို အမ်ဳိးမ်ဳိးႏွိပ္စက္ညႇင္းဆဲၿပီးက်င့္ေသာ ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ ‘အတၱကိလမထာႏုေယာဂ’ လက္၀ဲ စြန္း ေရာက္ေနစဥ္ ေဒါသကိုသာျဖစ္ေစသျဖင့္ တရားမရျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ၄င္းအစြန္းႏွစ္ပါးကိုေရွာင္ၿပီး ‘မဇိၥ်မပဋိပဒါ’ (ေခၚ) မဂၢင္ရွစ္ပါးအက်င့္ကို က်င့္မွသာလွ်င္ သစၥာေလးပါး ကို သိျမင္ႏိုင္ေသာ တရားျဖစ္သည္ဟု ေဟာၾကားေသာ တရားျဖစ္သည္။

သစၥာတရား (Universal Truth)

အစဥ္ထာ၀ရမွန္ကန္ေသာအမွန္တရား

(က) Person ပုဂၢိဳလ္မေရြး

(ခ) Place ေနရာမေရြး

(ဂ) Time အခ်ိန္မေရြး မွန္ကန္မွသာ သစၥာတရားျဖစ္သည္။
[ျပင္ဆင္ရန္​] ဗုဒၶသာသနာအႏွစ္ခ်ဳပ္

သစၥာေလးပါးသည္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။

(က) သိ = ဒုကၡသစၥာ (ေဖာက္ျပန္၊ ႏွိပ္စက္၊ လိုတာမရ၊ ရတာ လိုလို႔ ဆင္းရဲျခင္း)

(ခ) ပယ္ = သမုဒယသစၥာ (ဒုကၡျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းတရား-ေလာဘ)

(ဂ) ဆိုက္ = နိေရာဓသစၥာ (ဒုကၡသမုဒယခ်ဳပ္ၿငိမ္းျခင္း-နိဗၺာန္)

(ဃ) ပြား = မဂၢသစၥာ (နိေရာဓသို႔ ဆိုက္ရန္ပြားေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးအက်င့္)

မဂၢင္ရွစ္ပါး (မဂၢသစၥာ)

၁။ သမၼာဒိ႒ိ = မွန္ကန္စြာ ျမင္ျခင္း

၂။ သမၼာသကၤပၸ = မွန္ကန္စြာ ၾကံစည္ျခင္း

၃။ သမၼာ၀ါစာ = မွန္ကန္စြာ ေျပာဆုိျခင္း

၄။ သမၼာကမၼႏၲ = မွန္ကန္စြာ ျပဳမူျခင္း

၅။ သမၼာအာဇီ၀ = မွန္ကန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း

၆။ သမၼာ၀ါယာမ = မွန္ကန္စြာ အားထုတ္ျခင္း

၇။ သမၼာသတိ = မွန္ကန္စြာ ေအာက္ေမ့ျခင္း

၈။ သမၼာသမာဓိ =မွန္ကန္စြာ တည္ၾကည္ျခင္း

မဂၢင္ရွစ္ပါးကို ခ်ဳံ႕လွ်င္ သီလ - သမာဓိ - ပညာ သိကၡာသံုးပါးရၿပီး ၄င္းသိကၡာသံုးပါးကို အႏွစ္ခ်ဳပ္လွ်င္ သတိတစ္လံုးသည္သာ က်န္ေတာ့သည္။ ဗုဒၶ၏ နိဗၺာန္ ေရာက္ေၾကာင္းသည္ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာလမ္း မဟာသတိပ႒ာန္တရားျဖစ္သည္။ (သတိတစ္္လံုး အရွိသံုး အဆံုးနိဗၺာန္တိုင္)

ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ (၄) မ်ဳိး

၁။ ဒါန (စြန္႔လႊတ္ - လွဴဒါန္း)

၂။ သီလ (ကာယ + ၀စီ ထိန္းေသာစည္းကမ္း)

၃။ သမထဘာ၀နာ (ကမၼ႒ာန္းအာ႐ံုတစ္ခုတည္းကိုသာ ႐ႈျခင္း)

၄။ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ (႐ုပ္နာမ္တရားတို႔၏ ျဖစ္ပ်က္ကို႐ႈျခင္း)

    * ဒါန မူလတန္း လူေတာ္ (ကံလမ္း)
    * သီလ အလယ္တန္း လူေကာင္း
    * သမထဘာ၀နာ အထက္တန္း လူမွန္
    * ၀ိပႆနာဘာ၀နာ တကၠသိုလ္ လူျမတ္ (ဉာဏ္လမ္း)

မွတ္ခ်က္

    * ဒါန၊ သီလ၊ သမထဘာ၀နာ စသည္သံုးမ်ဳိးသည္ ဘုရားမပြင့္မီ ကာလမ်ားစြာကပင္ ရွိခဲ့ေပသည္။
    * လူခ်မ္းသာ နတ္ခ်မ္းသာ ျဗဟၼာခ်မ္းသာမ်ားကို ရေစၿပီး ကံအက်ဳိးေပး သာလွ်င္ရရွိကာ သံသရာလည္ၿပီး ဒုကၡသစၥာမွ မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ေပ။
    * ဘုရားပြင့္လာရျခင္းသည္ သတၱ၀ါမ်ားအားလံုး ဒုကၡဆင္းရဲအေပါင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေစႏိုင္ေသာ ၀ိပႆနာ႐ႈမွတ္ပြားမ်ားႏိုင္ေစရန္ လမ္းၫႊန္ေပးရန္ ျဖစ္ၿပီး ဒုကၡသစၥာမွလြတ္ေျမာက္ၿပီး နိေရာဓသစၥာ (နိဗၺာန္) သုိ႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ေသာ ဉာဏ္အက်ဳိးေပး ကို ၫႊန္ျပေပးရန္ ျဖစ္သည္။

သာသနာ (၃) ရပ္

ဗုဒၶသာသနာ (အဆံုးအမ) သံုးရပ္ရွိသည္။

၁။ ပဋိယတၱိၱိသာသနာ (ေဟာေျပာျခင္း၊ စာေပမွတ္တမ္းတင္ျခင္း၊ သင္ၾကားျခင္း)

၂။ ပဋိပတၱိၱိသာသနာ (မိမိခႏၶာကိုယ္တြင္းသို႔ မိမိဥာဏ္ျဖင့္ ႐ႈမွတ္ပြားမ်ားေလ့က်င့္ျခင္း)

၃။ ပဋိေ၀ဓသာသနာ (ပဋိယတၱိသာသနာ အက်င့္က်င့္ၿပီးမွသာလွ်င္ အရွိတရား၊ အမွန္တရား၊ သေဘာ တရားမ်ား သိျမင္လာၿပီး မဂ္ဥာဏ္၊ ဖိုလ္ဥာဏ္၊ နိဗၺာန္သို႔ မ်က္ေမွာက္ျပဳအက်ဳိးရရွိျခင္း)

မွတ္ခ်က္ ဘုရားသာသနာ သံုးရပ္တြင္ - သာသနာျပဳရန္ ပံ့ပိုးျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ေလ့က်င့္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ အက်င့္ႏွစ္ျဖာျဖစ္ေသာ ပရိယတၱိႏွင့္ ပဋိပတၱိသာရွိေပသည္။ (ပဋိေ၀ဓသာသနာသည္ က်င့္ၿပီးမွသာလွ်င္ ရရွိေသာအက်ဳိးျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ေပသည္။)

ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ (၉) ပါး

(၁) အရဟံ

    * အရဟံ = လူနတ္ ျဗဟၼာတို႔၏ ပူေဇာ္အထူးကို ခံထိုက္ျခင္း။

    * အရ ဟံ = ကိေလသာရန္သူတို႔ကို ပယ္သတ္ေတာ္မူၿပီးျဖစ္ျခင္း။

    * အ ရဟံ = ဆိတ္ကြယ္ရာ၌ပင္ မေကာင္းမႈ မျပဳျခင္း။

(၂) သမၼာသမၺဳဒၶ = အလံုးစံုေသာတရားတို႔ကို ဆရာမရွိပါဘဲ ပါရမီစြမ္းအားျဖင့္သိျခင္း။

(၃) ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷ = အသိဥာဏ္ (၀ိဇၨာ)၊ အက်င့္တရား (စရဏ) တို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုုျခင္း။

(၄) သုဂတ = ေကာင္းျမတ္ေသာစကား (သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ) ကိုသာေျပာျခင္း (ေကာင္းေသာလာျခင္း^သြားျခင္း)

(၅) ေလာက၀ိဒူ = ေလာကႀကီးသံုးပါးကို သိျခင္း။ (သတၱ၊ ၾသကာသ၊ သခၤါရ)

(၆) အႏုတၱေရာပုရိသ = ႐ိိုင္းစိုင္းေသာ တိရိစာၦန္၊ လူ၊ နတ္တို႔ကို ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ေအာင္ ဆံုးမျခင္း။

(၇) သတၴာေဒ၀ မႏုႆာနံ = လူ နတ္ ျဗဟၼာ သတၱ၀ါ အားလံုးတို႔၏ ဆရာျဖစ္ျခင္း။

(၈) ဗုဒၶ = အမွန္ (သစၥာ) တရားေလးပါးကို သိျခင္း၊ ေဟာၾကားျပသျခင္း။

(၉) ဘဂ၀ါ = ဘုန္းေတာ္ (၆) ပါးႏွင့္ျပည့္စံုုျခင္း။


တရားဂုဏ္ေတာ္ (၆) ပါး

(၁) ေဟာ = ဘုရားကိုယ္တိုင္ေဟာျခင္း။

(၂) ကိုယ္ = က်င့္ၾကံသူအတြက္ မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ပင္ ကိုယ္တိုင္႐ႈျမင္ႏိုင္ျခင္း။

(၃) ဆိုင္း = ႐ႈပြားသူအတြက္ မဂ္ၿပီးလွ်င္ ဖိုလ္အခ်ိန္မဆိုင္းဘဲျဖစ္ျခင္း။

(၄) ဖိတ္ = တရားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ဖိတ္ေခၚရဲျခင္း။

(၅) ကပ္ = မိမိသႏၲာန္၌ အစဥ္ကပ္၍ ေဆာင္ထားသင့္ျခင္း။

(၆) လက္ = မဂ္၊ ဖိုလ္၊ နိဗၺာန္ ဓမၼရသကိုလက္ေတြ႕ခံစားႏိုင္ျခင္း။


သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ (၉) ပါး

(၁) ေကာင္း = ေကာင္းေသာအက်င့္ရွိျခင္း။

(၂) ေျဖာင့္ = ေျဖာင့္မတ္စြာက်င့္ၾကံျခင္း။

(၃) နိဗ္ = နိဗၺာန္ေရာက္ေရးက်င့္ျခင္း။

(၄) ေလာ = ေလာကုတၱရာတရားနဲ႔ အညီက်င့္ျခင္း။

(၅) ေ၀း = အေ၀းကသယ္ေဆာင္လာသည့္ ပစၥည္းကိုပင္ ခံယူထိုက္ျခင္း။

(၆) ဧည့္ = ဧည့္သည္အတြက္ အထူးစီမံထားသည့္ပစၥည္းကိုပင္ အလွဴခံထိုက္ျခင္း။

(၇) ျမင့္ = ျမင့္ျမတ္ေသာအလွဴကို ခံထိုက္ျခင္း။

(၈) လက္ = လက္အုပ္ခ်ီမိုး ရွိခိုးျခင္းကို ခံထိုက္ျခင္း။

(၉) လယ္ = သတၱ၀ါအေပါင္းတို႔၏ ဒါနမ်ဳိးေစ့ စိုက္ပ်ဳိးရာ လယ္ေျမ ေကာင္းျဖစ္ျခင္း။

သရဏဂံုပ်က္သူ

(၁) ေသဆံုးသူ

(၂) အျခားဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းသူ

(၃) ကိုးကြယ္မႈမွားယြင္းသူ

(ဥပမာ - ဘုရားအဆံုးအမတြင္ မပါေသာ သစ္သီးအမ်ိဳးမ်ဳိးကိုလည္းေကာင္း၊ မခိုင္မာသည့္႐ုပ္ပံု၊ ပန္းပုမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ မျမင္မသိရသည္မ်ားကို သူမ်ားအေျပာ မ်က္စိမွိတ္ၿပီး ကိုးကြယ္သူ[ျပင္ဆင္ရန္​] သရဏဂံုတည္သူ (ဗုဒၶဘာသာ၀င္အစစ္ျဖစ္သူ)

- ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာရတနာသံုးပါးတို႔၏ ဂုဏ္ေတာ္ (ေက်းဇူး) ကို အစဥ္ႏွလံုးသြင္းကာ အားကိုးအပ္ႏွံၿပီး ရတနာသံုးပါးတို႔၏ အဆံုးအမကိုသာ လိုက္နာက်င့္သံုးေနသူသည္သာလွ်င္ သရဏဂံုတည္သူ ျဖစ္ေလ သည္။